Hoa Thủy Tiên là loài hoa độc đáo có thể trồng được ở cả môi trường đất, sỏi đá hay thủy sinh. Với đặc tính dễ dàng sinh trưởng, lại cho hoa đẹp và mang ý nghĩa may mắn, rất được ưa chuộng để trồng trang trí trong gia đình, đặc biệt là mỗi dịp Tết đến Xuân về.
A. ĐẶC ĐIỂM CỦA hoa thuỷ tiên
Tên thường gọi: Hoa Thuỷ Tiên
Tên khoa học: Narcissus tazetta L
Họ: Loa kèn đỏ (Amaryllidaceae)
Nguồn gốc: Ven biển Địa Trung Hải
1. Đặc điểm sinh thái
Thủy tiên thuộc loại cây dạng thân hành cứng, sống lâu năm, chiều cao trung bình của loài hoa này khoảng 20 – 60cm. Thủy tiên có củ trông khá giống củ hành tây, ở giữa có các củ lớn và xung quanh là các củ con – mầm sườn.
Lá thủy tiên có dạng hình kiếm thuôn dài, đầu hơi nhọn, hơi dày và khá mềm, màu xanh đậm và bóng, khỏe mạnh đầy sức sống, trông khá giống với lá tỏi.
Hoa thủy tiên mọc ở đầu cành. Ở giữa bông hoa thủy tiên có bao hoa hình loa kèn màu vàng tươi rực rỡ, bên ngoài được bao bọc bởi những cánh hoa màu trắng tinh mang vẻ đẹp sang trọng.
Hiện nay thủy tiên được lai tạo nhiều với số lượng lớp cánh hoa tăng lên khiến bông hoa xinh xắn như một quả cầu tươi tắn đẹp mắt. Không chỉ đẹp thùy mị, quý phái mà thủy tiên còn có hương thơm rất dễ chịu.
2. Đặc điểm sinh học
Là loại cây ưa sáng. Thường sinh trưởng tại những vùng khí hậu mát mẻ quanh năm.
1. Đối với đời sống
Hoa thủy tiên có 3 công dụng chính là: chữa bệnh, trang trí và làm quà tặng:
Hoa thủy tiên là thành phần được sử dụng để chống ung thư, giảm đau, điều trị đau nhức xương khớp, đau cơ và bong gân.
Các bộ phận trên hoa thủy tiên đều có những công dụng khác nhau:
Phần rễ cây được dùng cùng mật ong để trị bỏng, trị sẹo, giảm đau tai, đau khớp.
Phần nước thường dùng để gây ức chế nôn.
Củ của hoa thủy tiên được dùng để làm mềm chỗ bị sưng, hỗ trợ rút mảnh gai vào thịt và hỗ trợ làm mờ tàn nhan.
Dầu của cây hoa thủy tiên giúp trị hói đầu và là thành phần để kích thích chuyện tình dục.
Hoa thủy tiên được dùng để trang trí với ý nghĩa phong thủy mang đến sự may mắn, tài lộc. Là loài hoa tạo ra những nguồn sinh khí tốt mang lại thông tin tích cực. Và giúp thanh lọc không khí trong nhà vô cùng tốt.
Bạn có thể dùng hoa thủy tiên để tặng khi đầy tháng trẻ nhỏ với ý nghĩa về sự tái sinh và bình an. Tặng hoa vào lễ tốt nghiệp để cầu mong thành công và tặng cho người bệnh để động viên họ vượt qua bệnh tật, …
2. Trong phong thủy
Hoa thủy tiên mang ý nghĩa đem lại may mắn, tài lộc cho gia đình, đặc biệt mỗi dịp tết đến xuân về. Theo phong thủy, thủy tiên chứa nguồn năng lượng mạnh mẽ thúc đẩy tiềm năng, sự phát triển của con người. Khi ngắm bình hoa thủy tiên, con người như có động lực để thúc đẩy sự sáng tạo, giải quyết khó khăn trong công việc hàng ngày.
Đặc biệt hơn, mỗi màu sắc của hoa thủy tiên lại có ý nghĩa biểu trưng khác nhau.
C. CÁCH CHĂM SÓC HOA THUỶ TIÊN
1. Nước
Tưới nước cho cây hoa thủy tiên thường xuyên, vừa đủ, tránh quá nhiều nước làm thối củ nhưng không được quá ít vì đây là loài thực vật có nhu cầu nước khá cao.
2. Ánh sáng, nhiệt độ
Hoa thủy tiên nước cực kỳ thích ánh sáng. Vì thế nếu trồng hay trưng bày trong nhà cần chọn góc nào mà có ánh sáng tán xạ. Thời gian cây được tắm nắng ít nhất là 4 giờ 1 ngày. Vị trí thích hợp là gần cửa kính, cửa sổ hướng Đông hoặc Tây là đẹp.
Nhiệt độ: Cây hoa thủy tiên cực kỳ nhạy cảm với nhiệt độ. Nên để nơi nào mát mẻ, hoặc ấm áp vừa đủ. Nóng quá hay rét quá đều không được.
3. Đất trồng
Đất trồng là đất thịt pha thêm ít cát có khả năng thoát nước tốt đồng thời giữ ẩm tốt. Ngoài ra cũng phải giàu mùn, tơi xốp nữa. Bạn nên trộn đất trồng với ít phân hữu cơ. Độ pH của đất dao động từ 5 - 7,5 là đẹp.
4. Phân bón
Mỗi năm bón phân 2 lần cho cây vào cuối mùa Đông và đầu mùa Xuân. Lượng phân bón thay đổi theo kích thước của cây. Vùng có khí hậu ấm bón phân vào tháng 5-6, nơi lạnh thì tháng 6-7, ...
5. Nhân giống
Nhân giống thủy tiên bằng cách tách củ.
Sau khi cây thủy tiên phát triển thân nên tỉa bớt lá rồi tách củ. Sau khi thủy tiên nở hoa nên cắt bỏ để thân cây phát triển.
Củ giống phải to, mập. Khi mua nên mua củ theo trọng lượng để chọn những củ to và mập nhất. Nhưng không nên chọn những củ quá to. Đường kính không quá 23cm.
Củ to, tròn nhưng hơi dẹt, cầm chắc tay. Vỏ ngoài là củ tốt, nếu còn sáng thì đó là củ tốt. Củ có màu nâu bóng là tốt hơn. Kiểm tra các chồi bằng cách bóp nhẹ chúng. Nếu là củ tốt, khi beo vào chồi sẽ có trụ và đàn hồi. Ngược lại, đối với những giống dẹt thì chồi sẽ xốp, kém đàn hồi.
Bóc nhẹ lớp vỏ nâu bên ngoài, sau đó cắt đôi củ từ mặt trái. Từ trên xuống cắt 1-3 củ là đẹp. Tiếp tục cắt ngang phần củ và cắt 2 nhát ở tâm búp, sau đó dùng tiếp. Hãy cẩn thận để không làm hỏng các chồi!
Lấy 1 chiếc bát sạch để trồng cây. Đổ sỏi vào ⅔ cốc.
Nhẹ nhàng đặt củ vào bát để phần rễ cắm xuống dưới.
Cho nước sạch vào âu. Nếu bạn đổ nước máy, trước tiên hãy xả nước vào chậu và sau đó để clo bay hơi một ngày trước khi đổ nước vào!
Chỉ đổ nước ngập mặt củ. Tuyệt đối không để củ ngập nước vì củ sẽ bị thối. Khi đổ cố gắng không chạm vào củ mà hãy đổi hướng!
Trong 1 bát bạn có thể để nhiều củ giống hoa khác nhau. Các củ cũng gần nhau.
Mang cả bát thủy tiên vào căn phòng ấm áp. Chỉ 4-6 tuần sau, củ sẽ bắt đầu phát triển và nở hoa! Nếu bạn muốn giữ cho thủy tiên nở hoa cả mùa đông, bạn nên trồng thêm một vài chậu sau mỗi 1-2 tuần.
6. Sâu bệnh thường gặp
Thuỷ tiên có một số bệnh hại như:
Bệnh khô lá
Thường phát sinh trên lá, bắt đầu từ ngọn lá hình thành các đốm vàng rồi lan rộng dần thành đốm lớn màu nâu, xung quanh có viền vàng, trên đốm có nhiều bột đen. Khi nhiệt độ cao, không thoáng gió bệnh càng nặng.
Cách xử lý
Lúc trồng cần bỏ bẹ khô, dùng thuốc tím 1% rửa 2-3 lần, chú ý thoáng gió trong phòng và khống chế nhiệt độ phòng. Khi bị bệnh dùng thuốc Zineb 0,1% hoặc dùng nước Boocđô 0,3% phun lên cây.
Bệnh đốm nâu
Bệnh thường phát sinh vào mùa xuân hè. Chủ yếu là hình thành các đốm vàng, nâu, nâu sẫm trên lá; hình thoi dài. Bệnh có thể làm cho lá xoăn lại và chết khô.
Cách xử lý
Phun thuốc Daconil 0,2%, phun 3-4 lần cách nhau 5-7 ngày.
Bệnh tuyến trùng
Tuyến trùng xâm nhiễm qua không khí làm cho lá và củ hình thành các đốm vân nâu vàng, rồi khô dần từ dưới lên trên. Trên củ hình thành đốm nâu thối và lõm xuống.
Cách xử lý
Mỗi chậu cây thuỷ tiên bón Furadan. Nếu củ có tuyến trùng cần dùng nước ấm 40-45oC thêm vào 0,5% dung dịch Formalin ngâm trong 3-4 giờ.
