A. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂY PHƯỢNG VĨ

- Tên thường gọi: Cây Phượng Vĩ

- Tên khoa học: Delonix regia

- Họ: Đậu

- Nguồn gốc: Vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới

1. Đặc điểm hình thái

Cây phượng là loài cây thân gỗ lớn, cây trưởng thành thường có chiều cao vào khoảng từ 5 cho đến 12 m, đường kính trên dưới 10cm, cây thường xanh và có dáng đẹp. Trên thân cây phân thành nhiều nhánh lớn, mỗi nhánh lớn lại có những nhánh nhỏ hơn tỏa đều ra xung quanh, rất phù hợp để làm bóng mát. Vỏ thân cây màu xám trắng, trơn nhẵn, dáng thân cây phượng tương đối đẹp và phù hợp để trồng làm cảnh.

Rễ của cây phượng rất phát triển, có thể ăn sâu xuống lòng đất, giúp cây dễ dàng tìm kiếm nguồn nước cũng như chịu được khô hạn đối với điều kiện sống nóng bước, hanh khô. Ngoài ra rễ cây có khả năng chịu được đất mặn, do vậy mà cây rất dễ trồng và được ưa chuộng rộng rãi ở nhiều nơi.

Lá phượng là loại lá phức thuộc dạng lá kép lông chim, màu xanh bóng và mọc đối xứng hai bên, chúng có kích thước khá nhỏ nhưng mọc dày đặc xếp khít với nhau kết hợp với hệ thống tán cây chi chít tạo nên một khoảng râm lớn ở dưới gốc cây. Chiều dài mỗi lá phượng rơi vào khoảng 30–50 cm và có từ 20 đến 40 cặp lá chét sơ cấp hay lá chét lông chim lớn, và mỗi lá chét lông chim lớn lại được chia tiếp thành 10-20 cặp lá chét thứ cấp hay lá chét con.

Hoa phượng tương đối lớn mọc thành cụm. Mỗi chùm hoa dài khoảng 20 đến 50 cm, mỗi bông hoa có 5 cánh, bao gồm 4 cánh hoa tỏa rộng màu đỏ tươi hay đỏ hơi cam, chiều dài có thể lên tới 8 cm, riêng cánh hoa thứ năm mọc thẳng, cánh hoa này lớn hơn một chút so 4 cánh còn lại và có họa tiết đặc trưng là những đốm màu trắng/vàng hoặc cam/vàng (cũng có khi trắng/đỏ).

Quả của cây phượng tương đối lớn, có chiều dài trung bình từ 20 đến 60 cm, rộng từ 4 đến 6cm với dáng thẳng, vỏ gỗ, hạt cứng dài và đen như hạt đậu, các hạt riêng lẻ tương đối nhỏ và nhẹ. Chúng có cân nặng trung bình chỉ khoảng 0,4g, hạt ăn rất bùi và ngon.

2. Đặc điểm sinh học

Cây Phượng Vĩ thuộc loại ưa sáng, mọc khoẻ, phát triển nhanh, không kén đất, rất dễ gây trồng. Tuy nhiên, nhược điểm lớn là tuổi thọ không cao. cây trồng trên đường phố chỉ 30 tuổi là đã già cỗi, thân có dấu hiệu mục rỗng, sâu bệnh, nấm bắt đầu tấn công. Còn cây trồng trong công viên, trường học thì có thể có tuổi thọ cao hơn nhưng cũng chỉ đạt 40-50 năm tuổi.

B. CÔNG DỤNG VÀ Ý NGHĨA PHONG THỦY

1. Đối với đời sống

Trồng cây phượng như một loài cây cảnh

Với đặc điểm tán lá dày đặc, lá mọc dày và nhiều, cây phượng thường được ưa chuộng để chọn làm loài cây xuất hiện ở những nơi rộng rãi, thoáng đãng với không gian mở do bóng râm được chính loại cây công trình này tạo thành, đặc biệt là ở trường học, những khoảng sân ở chùa, đình, …

Và cũng như tất cả những loài thực vật khác, cây phượng cũng có khả năng lọc bầu không khí, tạo nên không gian trong lành, mát mẻ cho xung quanh. Màu sắc sặc sỡ của hoa phượng cũng làm nên một vẻ đẹp rất riêng của loài cây này, một đặc điểm có tính thẩm mỹ và nghệ thuật cao đã được xuất hiện trong rất nhiều các tác phẩm thơ ca Việt Nam.

Công dụng trong y học cổ truyền

Rễ và vỏ của cây phượng có thể sử dụng để làm nên thuốc hạ nhiệt, hạ sốt, đầy bụng. Hoa phượng được ứng dụng đề điều chế tinh dầu nước hoa, dầu xoa bóp giúp giảm căng thẳng mệt mỏi. Lá cây cũng có dược tính giúp hỗ trợ làm giảm ợ hơi, ợ chua.

2. Trong phong thủy

Trong tiếng Hán, “phượng vỹ” có ý nghĩa là đuôi con con chim phượng, một loài chim trong truyền thuyết với chiếc đuôi lộng lẫy. Tên gọi này xuất phát từ việc những lá phượng trông giống như những miêu tả về đuôi của loài chim này.

Ở nước Việt Nam ta, từ bao nhiêu đời này, cây phượng đã trở thành một phần trong ký ức của rất nhiều người. Phượng không phải là một loài cây xa lạ hay mới mẻ, mà nó gắn liền với tuổi học trò, những mùa hè đỏ rực màu hoa phượng báo hiệu kết thúc một năm học, do vậy mà loài hoa này còn có tên gọi khác là “hoa học trò”. Hải Phòng là nơi trồng loài cây này nhiều nhất, nên còn được biết đến với danh xưng “Thành phố hoa phượng đỏ”.

Cây phượng còn là biểu tượng của sự kiên cường, anh dũng. Đó cũng là biểu tượng cho tình bạn, sự gợi nhắc về kỷ niệm, sự chia ly sự trưởng thành qua từng giai đoạn của tuổi học trò.

C. CÁCH CHĂM SÓC CÂY PHƯỢNG VĨ

1. Nước

Khi cây còn nhỏ, bạn nên tưới nước đều đặn mỗi buổi sáng một lần, sau khi cây lớn hơn, bạn cần cung cấp cho chúng mỗi ngày 2 lần tưới nước vào buổi sáng và buổi chiều.

2. Ánh sáng, nhiệt độ

Là cây ưa sáng cần chọn đất nơi rộng rãi, thoáng đãng để giúp cho cây hấp thu chất dinh dưỡng, phát triển tốt. Ngược lại nếu trồng trong bóng râm hay chỗ hẹp thì cây sẽ chập phát triển và sẽ bị vóng, còi cọc.

3. Đất trồng

Cây phượng dễ thích nghi với nhiều loại đất, những tốt nhất bạn nên trồng chúng trong đất nát cùng với các loại phân hữu cơ, phân xanh và phân hoai mục theo tỷ lệ 80 đất 20 phân.

4. Phân bón

Bạn có thể dùng phân NPK và phân chuồng ủ mục để bón lót đến khi trưởng thành và sắp ra hoa thì bón thúc NPK 16-16-8 liên tục trong 90 ngày, mỗi ngày 2 lần. Mỗi khi bón phân, nên bón cách gốc cây từ 10 - 20cm và tưới nước thường xuyên trong giai đoạn này để phân bón hòa tan và thấm nhanh hơn.

5. Nhân giống

Cây ban chủ yến được nhân giống bằng 2 cách: Đó là nhân giống bằng hạt và chiết cành. Ngày nay chủ yếu người ta nhân giống cây ban công trình bằng phương pháp chiết cành.

Cách chiết cành: Tiến hành chiết cành cây ban khi cây hết mùa hoa, hoặc tháng 8-9 hàng năm. Sau đó cắt cành Chiết đó để mang đi đóng vào bầu cây để tạo cây giống. Cây giống sau khi được mang ra vườn ươm trồng để có cây ban trưởng thành.

Bên cạnh đó cũng có thể tiến hành gieo hạt để có cây ban giống. Khi đó cây sẽ được tạo giống ở nhà lưới và mang đi trồng khi đạt độ cao 30-40cm.

6. Sâu bệnh thường gặp

Cây phượng vĩ thường bị các loài sâu ăn lá và sâu đục thân phá hoại, nên vào thời điểm cây chuẩn bị ra lá non, bạn hãy thường xuyên chú ý và kiểm tra để tiến hành phun thuốc cho kịp thời.